آشنایی با روش مونته سوری ، متفاوت ترین روش آموزشی!
امروزه مدارس مونته سوری با بیش از ۴ هزار شعبه در سراسر آمریکا، تبدیل به یک واژه آشنا شده است. در حالیکه شیوه پیشنهادی آموزشی این مدارس بسیار معروف است، اما همچنان راز و رمزهایی درباره آن وجود دارد. توضیح این اسرار حتی برای آنهایی که فرزندانشان در این مدارس تحصیل می کنند نیز ممکن است مشکل باشد. از این رو میخواهیم به معرفی روش آموزشی مونته سوری بپردازیم.
مونته سوری چیست؟
«ماریا مونته سوری» به عنوان نخستین زن دکتر ایتالیایی، روش آموزشی مونته سوری را در اوایل قرن بیستم ارائه کرد. او به عنوان یک دانشمند و دکتر، از آموزش های خود برای مشاهده دقیق کودکان استفاده کرد و به جای آنکه با طبیعت و سرشت کودکان مبارزه کند، مدرسه ای را برای پرداختن به آنها راه اندازی کرد.
برای مثال، اگر کودکان دوست دارند تحرک داشته باشند، چرا نباید مدرسه ای را طراحی کنیم که آنها بتوانند این کار را انجام دهند، به جای آنکه همیشه از آنها بخواهیم سر جایشان بنشینند؟ این سوالی است که مونته سوری مطرح کرد.
مونته سوری تمام تفکرات پیشین درباره اینکه مدارس باید چه شکل و شمایلی داشته باشند را کنار گذاشت و کلاس ها و مطالب درسی را براساس آنچه که درباره وضعیت طبیعی کودکان مشاهده کرد، طراحی نمود. مدارسی که براساس تفکرات و مشاهدات او شکل گرفت به نام مدارس مونته سوری شهرت یافت.
آشنایی با روش مونته سوری ، متفاوت ترین روش آموزشی! : مزایای آموزش روش مونته سوری برای کودکان
تجربه و پژوهش هر دو نشان می دهد دانش آموزانی که در مدارس مونته سوری تحصیل می کنند، شایستگی و خویشتنداری بیشتری دارند و از لحاظ اجتماعی سازگارتر و شادتر هستند.
شایستگی
دانش آموزان مدارس مونته سوری در زمینه مهارت های اولیه اغلب چند سال بالاتر از سطح کلاسی خود هستند. همچنین از آنجایی که سیستم آموزشی مونته سوری جامع و کامل است، کودکان اغلب به طور استثنائی در زمینه های دیگر نیز مطلع هستند.
خود انضباطی
مدارس مونته سوری به سبب رشد خود انضباطی کودکان بسیار شهرت دارد. کودکان خودشان انتخاب می کنند که سخت و طولانی کار کنند. آنها با اشیا و افراد با احترام برخورد می کنند. آنها همچنین توانایی تمرکز طولانی مدت را دارند، و صبورتر و در مقابل وسوسه ها مقاوم تر هستند.
سازگاری اجتماعی
کودکانی که در مدارس مونته سوری تحصیل می کنند، معمولا یک فرد ملاقات کننده را به شکل دوستانه، همدلانه و با تشریک مساعی تحت تاثیر قرار می دهند. محیط کلاس، مالامال از شادی است و کودکان در یک انجمن اجتماعی با شادی به یکدیگر کمک می کنند. مشاهده صحنه پیشنهاد یک کودک برای کمک به یک کودک دیگر، در این مدارس غیرعادی نیست. علاوه بر این، یادگیری ادب و لطف اجتماعی بخشی از برنامه آموزشی مدارس مونته سوری است.
شادی
اغلب والدینی که فرزندانشان در مدارس مونته سوری تحصیل می کنند می توانند درباره اینکه فرزندشان چقدر مدرسه را دوست دارد، نظر بدهند.
آشنایی با روش مونته سوری ، متفاوت ترین روش آموزشی!
چرا شیوه آموزشی مونته سوری با دیگر روش های آموزشی فرق دارد؟
روش آموزشی مونته سوری براساس تحقیقات دقیقی است که از طریق آموزش به معلمان منتقل شده است. این یک نظام پویای آموزشی است که در آن هر نسل از معلمان فرصت انتقال دانش بدست آمده از طریق آموزش و تجربه به نسل آینده را دارد. مونته سوری یک نظام آموزشی است که در آن بهترین ها حفظ می شود و پیشرفت و ترقی به آن افزوده و سپس منتقل می شود.
این نظام آموزشی در فرهنگ ها و کشورهای مختلف در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است. اما از آن سو، روش آموزشی مونته سوری چیزی بیشتر از مجموعه اصولی است که به زیبایی طراحی شده و نیز بیشتر از چند تکنیک سودمند است. این روش یک دیدگاه جامع برای کارکردن با بچه ها براساس تحقیقات و آموزش های دقیق است.
در اینجا به بیان ۱۰ اصل اساسی روش آموزشی مونته سوری می پردازیم تا به شما ایده بهتری درباره آموزش مونته سوری و اینکه آیا برای فرزند شما مناسب است، بدهیم.
آشنایی با روش مونته سوری ، متفاوت ترین روش آموزشی! :یادگیری تجربی
کودکانی که در مدارس مونته سوری تحصیل می کنند، از طریق کارکردن با مواد طراحی شده خاصی آموزش می بینند. آنها به جای حفظ کردن اصول ریاضی، با شمارش و اضافه کردن مواد عینی آغاز می کنند. این کودکان از اشیای کوچک و مجموعه ای از حروف چوبی به نام الفبای متحرک استفاده می کنند تا خواندن و نوشتن را یاد بگیرند. ماریا مونته سوری مشاهده کرد که کودکان بیشتر از آنکه بخواهند از طریق نشستن و گوش دادن به حرف های معلم چیزی یاد بگیرند، می خواهند از طریق تجربیات، بیاموزند.
کلاس هایی با گروه های سنی مختلف
کلاس های درس در سیستم آموزشی مونته سوری، ترکیبی از گروه های سنی متفاوت با سطوح مهارتی مختلف است و به طور کلی به سه گروه سنی تقسیم می شود (برای مثال، ۳-۶ سال، ۶ تا ۹ سال).
در این سیستم آموزشی، یادگیری دو به دو و جفتی تاکید می شود طوری که در آن بچه های کوچکتر با مشاهده دوستان بزرگتر خود می آموزند و کودکان بزرگتر نیز دانش خود را متبلور کرده و مهارت های رهبری ارزشمندی را از طریق یاددادن به بچه های کوچکتر، بدست می آورند. در حالیکه مدارس ابتدایی مونته سوری بسیار شهرت دارند اما دبیرستان های مونته سوری نیز مشهور هستند.
آشنایی با روش مونته سوری ، متفاوت ترین روش آموزشی!
دوره های عملی مداوم
تمام مدارس معتبر مونته سوری، دوره های عملی بی وقفه و طولانی دارند (به طور کلی ۲-۳ ساعت بسته به رده سنی). دانش آموزان به جای آنکه ۳۰ دقیقه ریاضی و سپس ۳۰ دقیقه زبان بیاموزند، دوره عملی طولانی صبح و بعدازظهر در یک کلاس را تجربه می کنند که شامل تمام موضوعات است. این دوره عملی طولانی دانش آموزان را تشویق می کند تا با مواد مختلف به شکل عمیق کار کنند و بر روی موضوعات تمرکز زیادی داشته باشند.
حوزه های آکادمیک
در مدارس مونته سوری علاوه بر ریاضی، زبان و علوم، دو حوزه آکادمیک دیگر نیز آموزش داده می شود: زندگی عملی و حواس.
زندگی عملی شامل تمریناتی برای کمک به دانش آموزان در یادگیری مهارت های روزمره زندگی است. این حوزه برای بچه های کوچکتر شامل ریختن بادقت آب، پوشیدن کفش ها، و تمیز کردن میز است. این حوزه برای بچه های بزرگتر نیز شامل مواردی همچون بودجه بندی و آغاز یک تجارت کوچک است.
تمرینات حسی، مربوط به آموزش حواس است و برای بچه های کوچکتر کلاس، مرسوم تر است. مونته سوری معتقد بود که کودکان از طریق حواس خود می آموزند و به همین دلیل مواد خاصی برای کمک به آنها طراحی کرد تا حواس بویایی، شنوایی و دیگر حواس خود را تقویت کنند.
نقش معلم
معلمان مدارس مونته سوری، گاهی اوقات بیشتر از آنکه معلم باشند، راهنما هستند و این نشان دهنده نقش غیرسنتی آنهاست.
وظیفه معلمان مونته سوری مشاهده بچه ها و آشنا کردن آنها با اصول آکادمیک در زمان مناسب است. آنها اغلب در کلاس نیستند و معمولا به جای آنکه مقابل همه دانش آموزان ایستاده و به صورت گروهی صحبت کنند، یک به یک با بچه ها کار می کنند. ماریا مونته سوری معلم را به عنوان فردی که ابزارهای یادگیری را در اختیار بچه ها قرار می دهد و نه فردی که دانش و حقایق را به ذهن آنها وارد می کند، معرفی کرد.
آزادی در عین محدودیت
کار در مدارس مونته سوری به طور مستقیم با بچه هاست. معلم با موادی که پیش از این دانش آموز با آن کار نکرده، به او درس می دهد، اما دانش آموز پس از آن می تواند به طور مستقل و هر وقت که بخواهد برای کار کردن با این مواد تصمیم بگیرد.
کودکان در کلاس های درس مونته سوری با راهنمایی معلم می توانند انتخاب کنند که کجا بنشینند و با چه چیزی کار کنند. یک دانش آموز اجازه ندارد در کلاس به این طرف و آن طرف برود و حواس دوستانش را پرت کند و یا تمام روز نقاشی بکشد، اما می تواند انتخاب کند که ریاضی یا زبان بخواند و یا پشت میز یا روی زمین بنشیند.
آشنایی با روش مونته سوری ، متفاوت ترین روش آموزشی!
مونته سوری بر آموزش و تعلیم کودکان در همه زمینه ها از جمله آموزش های فیزیکی، معنوی، اجتماعی، ذهنی و احساسی تاکید می کند. این بدان معناست که شما ممکن است کودک ۳ ساله ای را در مدرسه مونته سوری ببینید که می تواند روی یک خط صاف راه برود و در عین حال یک لیوان آب در دست داشته باشد و بدن و حرکات خود را کنترل کند.
شما ممکن است کودکی را ببینید که در حال مدیتیشن است یا حرکات یوگا را انجام می دهد در حالیکه کودک دیگری در همان نزدیکی مشغول انجام حرکاتی است که حواس را پرت می کند. هر یک از این مولفه ها حایز اهمیت هستند.
برنامه درسی مجزا
اگر یک کلاس مونته سوری ۲۵ دانش آموز مختلف داشته باشد، هر یک از این ۲۵ دانش آموز سطح آکادمیک و علمی متفاوتی دارد که توسط معلم مشاهده و دنبال می شود. معلمان مونته سوری به جای تدریس گروهی، یک به یک به همه دانش آموزان بسته به سطح علمی و نیازهای آنها، درس می دهند.
این امر امکان پذیر است زیرا کودکان به طور مستقل کار می کنند و روزانه بیشتر وقت خود را به تمرین اختصاص می دهند و کاری را که اخیرا آموزش آن را فراگرفته اند، تکمیل می کنند.
محیط آموزشی مجهز
کلاس های مدارس مونته سوری، محیط های مجهزی هستند. این کلاس ها با هر چیزی که کودکان لازم است آن را کشف کنند و بیاموزند، تجهیز شده اند. در این کلاس ها قفسه هایی در ارتفاع پایین نصب شده و مواد زیبایی در این قفسه ها قرار داده شده تا بچه ها برای یادگیری و کار کردن با آنها تشویق شوند.
معلمان نیز کودکان را مشاهده می کنند و تصمیم می گیرند چه چیزی را باید در قفسه ها قرار دهند تا علایق و نیازهای کودکان را به طور همزمان پاسخگو باشد.
کلاس های مونته سوری بسیار هنرمندانه تر از کلاس های مدارس معمولی به ویژه برای بچه های کوچکتر است. این کلاس ها سرشار از رنگ های گنگ و نور طبیعی برای افزایش تمرکز است. همه چیز در این کلاس ها جای خاصی در قفسه ها دارند و کارها به دقت سازماندهی می شوند تا به بچه ها در گسترش حس نظم و انضباط کمک کند.
آموزش صلح
ماریا مونته سوری در زمان جنگ های جهانی و مناقشه های بین المللی زندگی می کرد. شاید به همین دلیل، او تاکید زیادی بر آموزش صلح دارد.
او معتقد بود که آینده جهان به آموزش اهمیت صلح به بچه ها بستگی دارد و این اعتقاد او امروزه همچنان در مدارس مونته سوری منعکس می شود. در این مدارس تاکید زیادی بر اجتماع، هم اجتماع کلاسی و هم اجتماع بزرگتر جهانی که بخشی از آن هستیم، شده است. کودکان درباره جهان و ابزارهای آرامش خود و اجرای تصمیمات متناقض صلح آمیز آموزش می بینند.
